La Bibia piemontèisa

La folandrà dl’òm a l’é bin piturà ant la prima letura bìblica ‘d costa sman-a, ël Salm 14, ch’an presenta le përson-e émpie, visadì cole ch’a penso ‘d podèj fene a meno ‘d Nosgnor Dé, coma ‘d gent ch’a finiss mach për ruinesse la vita da daspërlor. Ël comportament da stupid, contut, a riguarda nen mach coj ch’a chërdo nen a Dé, ma sovens ëdcò ij chërdent malprudent quand ch’as lasso tiré da le lausenghe dla carnalità, dla lussuria, e a finisso për comëtte ‘d pecà grev. I lo vdoma ant la sconda letura ch’an parla dij pecà ch’a l’avìa comëttù ‘l rè David e le conseguense ch’a na seurto. Mersì a Dé, contut, l’ora che sia ij prim che jë scond as arpentisso sincer, a treuvo le benedission dont an parla la tersa letura, sugelà da la strasordinaria potensa dël Salvator Gesù Crist – com i vdoma ant la quarta letura. N’apel al pentiment e a la fej an Crist a l’é pì che mai necessari për nojàutri ‘dcò ancheuj.

Moviment e sërvissi ativ. Avèj ‘d certësse sicure ch’a sìo fisse coma n’ancra an sna ròca, a l’é l’aspirassion ëd tanti ‘dcò ancheuj. A l’é për lòn che l’umanità a l’ha sèmper edificasse ‘d templi massiss, catedraj e santuari. A l’é për lòn ch’a veul avèj për l’adorassion dë stàtue ch’as peudo toché e ‘d mistà ch’as peudo contemplé. A l’é për lòn ch’as serca la fisicità ‘d sacrament ch’a peudo dé “la garansìa” ëd la presensa fìsica dla divinità bele s’a sìa mach imaginà – ma as veul “toché cheicòsa”. Nosgnor Dé, contut, a veul ch’i-j chërdoma “an sla paròla”, sensa cola sòrt-lì ëd “garansìe” materiaj, përché Chiel a l’é fidel a soe promësse e a veul nen esse “fissà” (e controlà) da gnente e da gnun. Chiel a l’é moviment e “dinàmica”. Ëdcò sò pòpol a l’ha da esse ativ e “an moviment”. Le leture bibliche dë sta sman-a a buto an evidensa ciàira tut sossì.

Ël pòpol gënit ëd Nosgnor, angagià a porté anans soa mission, a buta nen an parada soa fòrsa esterior e richëssa dij sò mojen. A n’ha pa e a dovrìa nen pensé ‘d procuress-je e fess-ne blaga coma ch’a fan ij potent d’ës mond. Quand che, an soa stòria, a l’ha chërdù ‘d dovèjlo fé, a l’é stàit sèmper dësvërgognà e batù. Ël pòpol ëd Nosgnor a vincc e vincc-erà ant l’umiltà e ant la dëbolëssa, tant ‘me sò Signor Gesù Crist. L’istess a l’han dimostrà ij sò profeta e apòstoj, che, a l’è ‘ndubitabil, a j’ero pòver da la mira uman-a, ma a l’han trionfà e për lòn a l’han fàit resté ‘d bòsch ij sò nemis. Armarcomlo ant le leture bìbliche ch’i andoma a sente ancheuj.

Ël moviment dij cristian a l’é stait sugetà da sèmper a tanti atach ch’a na mnasso l’estinsion. La stòria a lo testimònia e tanti a-i son ancora ancheuj. Tuti a son ëstait arpossà e batù. Përchè? Përchè ij propòsit ëd Nosgnor a peudo pa, an gnun-a manera, esse butà an derota, quai ch’a sio ij sò nemis. Le leture bìbliche dë sta duminica-sì a buto an bela evidensa coma le mnasse dij nemis ëd Nosgnor a l’avran gnun-a riussìa. Ël Salm 9 a l’é n’acorà preghiera për che Nosgnor a protega dai sò nemis l’òm ch’a l’é fedel a Chiel. La letura dal prim lìber ëd Samuel an presenta la dësfida e le mnasse dël gigant Golìa che, a sò temp, a saran ësbusiardà da David ch’a lo mass-rà. L’esperiensa, peui, dl’apòstol Pàul an é presentà coma na colession ëd preuve e ‘d dificoltà che, grassie a Nosgnor, chiel a-j supererà. L’episòdi dël vangel a conta dla tempesta an sël lagh ëd Galilèa che a l’avrìa podù fé fonghé la barca andoa ch’a j’era Gesù e ij sò dissépoj e feje fé na bruta fin a tut ël moviment cristian. Gesù, tutun, a-j gava dal perìcol: la dësgrassia a riva pa. Gesù an dis ancora ancheuj: “Përchè i l’eve tanta pàu? Com é-lo ch’i l’eve nen ëd fé?”.

A la ciamo “fiction”, imaginassion an anglèis. A l’é ‘l mond dël teàtr e del cinema, un mond ëd fantasìe e d’ilusion. Ëd përsone amblëttà (ch’a son nen lòn ch’a smijo), a son d’ator ch’a fan na part an dë stòrie imaginà, fàite a pòsta për antërten-e. A-i è contut ëdcò vàire polìtich e ‘d përsonagi dla religion ch’a son ëdcò “d’ator” ch’a parisso ans la sen-a, pa nen për antërten-e ma për ambrojé e serve ij sò tornacont. Le leture bìbliche ‘d costa duminica a gieugo tute an sël contrast an tra aparensa e realità, an tra presusion veuida e d’efèt concret, an tra “fum” e “sostansa”. A l’era pa Sàul, vistos coma ch’a l’era, ch’a l’avìa da esse l’elèt ëd Nosgnor e rè dël pòpol d’Israel, ma David, un gagno ch’a contava bin pòch fin-a an soa famija. Ëdcò l’apòstol Pàul a l’era nen na përson-a ch’a tirava jë sguard, ma meprisà da tanti për vàire rason. Ij sò concorent a fasìo “pì bela figura”, ma a j’ero d’apòstoj fàuss. David e Pàul a l’ero, contut, jë strument che Dé a l’avìa sernù për porté anans ij Sò propòsit ëd salvassion. A j’euj dël mond, fin-a Gesù a l’era antlora un ch’a contava bin pòch, un ch’a campava dla smens ch’a l’era “pcita e da pòch”. E pura…

Ël pòpol ëd Nosgnor a l’é ciamà a dé na ciàira testimoniansa al mond che la Paròla ‘d Dé e Soa Lej a l’é la pì àuta régola ‘d fej e condòta. Coma ch’a l’era sostnùa e testimonià da Nosgnor Gesù Crist, cola-lì a l’é l’ùnica e gènita guerna dla vita, personal e comunitària. Chila an men-a a slarghé nòstre prospetive an sla realità e a dëscheuvre neuve dimension ëd l’esistensa. Ël mond, ch’a l’ha la vista curta e a-j chërd nen, a riva fin-a a dé dël folitro e dël mat a Gesù e a coj ch’a-j van dré, e a l’ha la pretèisa d’avèj “ij pé për tèra”. Cole ch’a son, contut, le conseguense ‘d na tal miopìa? Tut sossì i lo vëdoma an sle leture bìbliche për costa duminica. Nosgnor, an coste leture, coma ch’a fà sèmper, an parla ciàir. Stoma a sente.